Wręczenie nagród Komitetu Językoznawstwa PAN
02-12-2025 / Aktualności
Z dumą i wielką radością informujemy, że podczas 8. posiedzenia plenarnego Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk, które odbyło się 1 grudnia 2025 roku w Pałacu Staszica w Warszawie, uroczyście wręczono dyplomy honorowe laureatom Nagrody KJ PAN za wybitne osiągnięcia w dziedzinie językoznawstwa.
Obie tegoroczne nagrody trafiły do badaczek i badaczy z Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie, potwierdzając najwyższy poziom prowadzonych w Instytucie prac naukowych i ich znaczenie dla rozwoju polskiej lingwistyki.
Po wręczeniu nagród laureatki zaprezentowały wyniki swoich badań:
- prof. IJP PAN dr hab. Ewa Deptuchowa wraz z dr Katarzyną Jasińską-Różycką, reprezentujące zespół kilkunastu badaczy współtworzących nagrodzony projekt Baza leksykalna średniowiecznej polszczyzny. Fleksja, wygłosiły referat Z badań nad staropolską fleksją;
- dr hab. Anna Czelakowska przedstawiła referat Polisemia regularna rzeczowników w języku polskim – nowe aspekty badawcze.
Serdecznie gratulujemy laureatkom i laureatom i życzymy dalszych, równie imponujących sukcesów naukowych.
Konferencja Od Kaspra Elyana do cyberprzestrzeni. 550-lecie druku w języku polskim
28-11-2025 / Aktualności
Przedstawiciele Pracowni Języka Staropolskiego, dr hab. Mariusz Leńczuk, prof. IJP PAN oraz dr Magdalena Klapper, wzięli udział w interdyscyplinarnej konferencji zorganizowanej przez Uniwersytet Wrocławski, Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu oraz Bibliotekę Uniwersytetu Wrocławskiego, która odbyła się w dniach 26–28 listopada 2025 r. we Wrocławiu (https://phc.uni.wroc.pl/elyan550/).
W 1475 r. w drukarni Kaspra Elyana ukazały się Statuta synodalia Wratislavensia zawierające przepisy regulujące organizację Kościoła na Śląsku, a co ważniejsze, teksty trzech podstawowych modlitw (Ojcze nasz, Zdrowa Maryja i Wierzę w Boga), przeznaczone dla wiernych diecezji wrocławskiej, którzy nie posługiwali się łaciną. Podczas obrad można było usłyszeć owe modlitwy odczytane przez prof. dr. hab. Jana Miodka w dwóch wersjach – bliższej cechom fonetycznym średniowiecznej polszczyzny i czeszczyzny.
Statuty synodalne biskupów wrocławskich uznaje się za najstarszy drukowany zabytek języka polskiego. Jubileusz 550-lecia ich publikacji zgromadził we Wrocławiu specjalistów m.in. z zakresu historii książki, historii Kościoła oraz filologów. Prezentowali oni referaty dotyczące dziejów diecezji wrocławskiej w średniowieczu, początków i rozwoju drukarstwa na Śląsku, historii modlitw i modlitewników oraz wpływu słowa drukowanego na rozwój polszczyzny.
Wystąpienie dr. hab. Mariusza Leńczuka, prof. IJP PAN, przygotowane wraz z prof. dr. hab. Adamem Pawłowskim (UWr) oraz dr. Tomaszem Walkowiakiem, nosiło tytuł Modlitwa „Ojcze nasz” od średniowiecza do współczesności – stałość treści, zmienność formy. Dr Magdalena Klapper zaprezentowała referat pt. Na marginesie druku. „Catholicon”, „Vocabularius Ex quo” i „Breviloquus” w warsztacie staropolskich leksykografów.
Udział pracowników IJP PAN w konferencji został sfinansowany ze środków przyznanych w ramach zadania zleconego przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego „Archiwum polszczyzny – opracowanie i publikacja kolejnych tomów leksykonów stanowiących bazę materiałową do badań nad polszczyzną dawną i współczesną w jej wielorakich odmianach”.
Relacja z Festiwalu Uczelni - Małopolska Przyszłości, 26 - 27 listopada 2025 r.
27-11-2025 / Aktualności
Przedstawiciele Pracowni Wielkiego Słownika Języka Polskiego oraz Pracowni Onomastyki prezentowali podczas Festiwalu Uczelni - Małopolska Przyszłości elektroniczne słowniki tworzone w naszym Instytucie.
Dwudniowe wydarzenie odbywające się w Międzynarodowym Centrum Targowo-Kongresowym EXPO Kraków zgromadziło reprezentantów kilkudziesięciu instytucji edukacyjnych i naukowych oraz związanych z rynkiem pracy. Pracownicy naszego Instytutu przedstawiali dwa elektroniczne, dostępne w Internecie słowniki: Wielki słownik języka polskiego PAN (https://wsjp.pl) oraz Internetowy słownik nazwisk w Polsce (https://nazwiska.ijppan.pl).
Wśród zainteresowanych byli zarówno uczniowie szkół średnich, jak i osoby dorosłe. Uczestnicy pytali o motywacje swoich nazwisk, poznawali ich rozmieszczenie geograficzne w kraju, a także za granicą oraz częstotliwość występowania. Nie obyło się bez zdziwień. Wyświetlane na dużym monitorze krótkie filmy o Wielkim słowniku języka polskiego PAN ilustrowane wybranymi hasłami, z udziałem twórców tego nowoczesnego opracowania leksykograficznego, przyciągały uwagę uczestników Festiwalu. Mogli się oni dowiedzieć również o aplikacji mobilnej umożliwiającej sprawne korzystanie ze Słownika.
Odwiedzający stoisko Instytutu nierzadko mówili, że informacje o prezentowanych zasobach będą przekazywali swoim znajomym. Nasz udział w tegorocznej edycji Festiwalu Uczelni - Małopolska Przyszłości można zatem uznać za udany.
